do początku   |   mapa serwisu   |   kontakt  

Ubiór - Strój - Kostium
Strój i insygnia kanoników kapituł katedralnych i kolegiackich ze szczególnym uwzględnieniem Kapituły Katedry Legnickiej

L. Rotter, Strój i insygnia kanoników kapituł katedralnych i kolegiackich ze szczególnym uwzględnieniem Kapituły Katedry Legnickiej [w:] In perdifficili peregrinatione – pośród trudów pielgrzymowania, red. W. Szetelnicki, Legnica 2013, s. 68 – 107.

 

 

Strój i insygnia kanoników kapituł katedralnych i kolegiackich

ze szczególnym uwzględnieniem Kapituły Katedry Legnickiej

 

 

Kapituła kanoników to grupa duchownych ustanowiona jako ciało doradcze dla biskupa, a działająca na co dzień przy katedrze lub kolegiacie. Kapituły katedralne wywodzą się z pierwszych wieków, a pochodzą od kolegiów kapłańskich (z czasem nazywanych kanonikami) wspomagających biskupów w sprawowaniu liturgii oraz zarządzaniu diecezją. W IV wieku ukształtował się zwyczaj zamieszkiwania kanoników przy katedrze, i życia według reguły. Precyzyjne opracowanie reguły kanonickiej[1] nastąpiło jednak dopiero decyzją synodu Akwizgrańskiego (816 rok). Od XII wieku kapituły zaczęły kształtować się jako prężne organizacje posiadające majątek i wpływy. Rozwinęły się także struktury samych kapituł. Na czele kolegium kanoników stał prepozyt (dziekan). W obrębie kapituły istniały także funkcje archidiakona, scholastyka, kantora, kustosza itp, każda z nich związana była z określonymi przywilejami i zadaniami. Do obowiązków wszystkich członków kapituły należało uczestniczenie w mszach konwentualnych i pontyfikalnych, odśpiewywanie liturgii godzin itd. Obowiązkiem pozaliturgicznym było natomiast służenie radą biskupowi a w razie wakatu przejęcie obowiązków biskupa i wybór następcy. Przywilejem kanoników było zasiadanie w stallach i używanie określonego statutem stroju. Mieli także prawo do czerpania korzyści majątkowych z przynależnych sobie prebend. Najczęściej członkami kapituł mogły być osoby szlacheckiego pochodzenia lub posiadające stopień naukowy doktora. Szereg przywilejów i praw sprawiło, że kapituły zaczęły często ingerować w samodzielność działań biskupów. Spowodowało to potrzebę ograniczenia ich kompetencji. Pierwsze decyzje w tej mierze powzięte zostały na Soborze Trydenckim. Kolejne większe obostrzenia sprecyzowane zostały w czasie obrad Soboru Watykańskiego II[2]. Szczegółowe wytyczne dotyczące działalności kapituły regulować miały statuty[3].

Obok kapituł katedralnych istnieją także kapituły kolegiackie. Źródeł ich powstania należy doszukiwać się podobnie jak w przypadku kapituł katedralnych, w kolegiach kapłańskich pierwszych wieków. W Polsce pierwsze kapituły, które powstały przy innych kościołach niż katedry datuje się na XII wiek. W przeciwieństwie do katedralnych, kanonicy kapitulni nie pełnili funkcji doradczej w diecezji. Zaznaczyć tu wypada, że w Polsce większość kapituł kolegiackich zależna była bardziej od władzy świeckiej niż kościelnej. Początkowo kolegiaty kapitulne cechowały się większym ukierunkowaniem na życie wspólnotowe. Z czasem kolegiackie wspólnoty kapłańskie przeobraziły się z jednej strony we wspólnoty o charakterze ściśle zakonnym, z drugiej zaś w związki duchowych posiadających odrębność majątkową; same zaś kapituły coraz bardziej uniezależniały się od zwierzchności biskupów i władz świeckich. Przy wielu kapitułach kolegiackich prowadzone były szkoły kolegiackie, w których wykładali kanonicy. Funkcjonowały także biblioteki. Niektóre kanonie wprost związane były z Uniwersytetami, na których wykładowcami byli kanonicy posiadający stosowne tytuły naukowe. W czasie Soboru Trydenckiego, zajęto się reforma kapituł kolegiackich. Miedzy innymi obostrzenia dotyczyły wieku, wykształcenia, przykładnego życia i święceń kandydatów na kanoników[4].

Członkowie kapituł zarówno kolegiackich jak i kapitulnych zawsze używali szczególnych elementów stroju chórowego i ceremonialnego, wyróżniających ich i wskazujących na piastowanie zaszczytnego członkostwa w kapitule. Strój kanonicki jest ściśle określony dla każdej kapituły. Przy czym zgodnie z prawem, można go używać tylko na terenie swojej diecezji; poza jej granicami kanonicy mogą zakładać ubiór przynależny sobie jedynie wtedy, gdy towarzyszą biskupowi lub występują w jego imieniu. Początkowo stroje kanonickie były dość spektakularne i rozbudowane. Reforma Soboru Watykańskiego II uprościła je znacznie, zwłaszcza w odniesieniu do nowo erygowanych kanonii. Kapituły posiadające tradycję noszenia bardziej ozdobnych ubiorów, mogą jednak starć się o indult pozwalający na ich zachowanie. Kanonicy należący do obecnie istniejących na ziemiach polskich Kapituł w większości przypadków nie używają szczególnie odbiegających od kanonu strojów[5]. Warto jednak przyjrzeć się poszczególnym elementom tego ubioru – zarówno tym historycznym jak i zachowanym do dziś. Na potrzeby niniejszego opracowania, poszczególne elementy składające się na strój kanonicki omówienie zostaną alfabetycznie[6].

Obecnie almucję zobaczyć można głównie na starych fotografiach i obrazach. Jest to  sięgająca do bioder peleryna z popielic (czasem miała też kaptur). Ubiór ten noszony był przez kanoników już od wieków średnich. Nie od początku pełnił jednak funkcję reprezentacyjnego stroju chórowego. Początkowo była to po prostu szata służąca do okrycie głowy i ramion przed zimnem[7]. Z czasem almucja stała się ubiorem ceremonialnym, a noszenie jej uzależnione było do posiadanego przywileju. Kanonicy kapituł katedralnych zwykle mieli prawo do noszenia almucji podszytych fioletowo, zaś kanonicy kolegiaccy - podszyte na czarno. Zakładało się ją bezpośrednio na komże. Można było jednak także  przewiesić almucję na lewej ręce. Praktykowano to zwłaszcza w cieplejsze dni, gdy klasyczne założenie futrzanej almucji powodowało dyskomfort. Powszechna była do XIX wieku, z czasem zwyczaj noszenia almucji niemalże zaniknął. Pewne echa tego stroju można odnaleźć jeszcze np. w kanoniach belgijskich, włoskich lub hiszpańskich. Jedną z niewielu kapituł, w których zwyczaj jej noszenia przetrwał jest kapituła w Regensburgu[8].

Biret historią swą sięga wczesnych wieków średnich, jednak obecna jego forma ukształtowała się w XV wieku. Początkowo były to różne formy dość miękkich czapeczek. W XV wieku zyskują coraz wyższą formę oraz sztywno zszyte rogi[9]. Początkowo były dwa, jednak w Rzymie pojawiła się praktyka zszywania trzech rogów, co miało dać biretom symbolikę odnoszącą się do Trójcy Świętej. Na przełomie XVI i XVII wieku pojawia się forma z czterema sztywnymi rogami, zwieńczona na czubku pomponem, guzikiem, pętelką lub chwostem. Do dziś w różnych krajach używane są obydwie formy (trzy i cztero rogowe) przy czym w Rzymie gdzie używano trzyrogowych biretów, cztery rogi przysługiwały jedynie doktorom nauk teologicznych[10]. Birety traktowane były przed soborem Watykańskim II  jako element stroju liturgicznego (choć nie była to szata liturgiczna w ścisłym tego słowa znaczeniu i można było zakładać biret także poza kościołem i czynnościami liturgicznymi). Biret używany był przez duchownych oraz służbę liturgiczną, przy rozpoczęciu mszy św., a także w poszczególnych jej częściach, np. podczas głoszenia kazania. Obecnie birety są traktowane jako nakrycie głowy, nie związane z czynnościami liturgicznymi. Kolor biretu zależny jest od funkcji i piastowanej godności. Birety kanonickie są zwykle czarne z fioletowym pomponem[11]. Birety używane przez kanoników zwyczajowo powinny być jedwabne. Wykorzystywane one były w obrzędzie przyjęcia do kapituły. Biskup nakładał na głowę kanonika biret na znak nadania mu praw do beneficjów[12].

Najbardziej spektakularnym ubiorem wśród strojów kanonickich w Polsce jest cappa magna[13]. Klasyczna jej forma to długa obszerna peleryna z oddzielnie zakładanym kapturem i trenem sięgającym nawet sporo ponad 10 metrów[14]. Kaptur z kołnierzem mógł być podszyty futrem (najczęściej gronostajem), zaś długość trenu i kolor całej szaty regulują przepisy, przywileje i statuty. Do wieków średnich kapa (pluwiał) używana do czynności liturgicznych i pozaliturgicznych oraz kapa ceremonialna nie różniły się krojem i formą. Z czasem gdy noszenie kapy ceremonialnej stało się przywilejem nadawanym przez Stolicę Apostolską – ich forma ulega coraz większemu zróżnicowaniu. Nadawanie przywileju noszenia cappa magna datuje się na pontyfikat papieża Bonifacego VIII. Sama szata miała podkreślać  posiadaną godność np. kardynalską. Cappa magna była ubiorem przynależnym wielu stopniom w hierarchii kościelnej, przy czym w zależności od sprawowanej przez noszącego godności różniła się kolorem lub materią[15]. Ubiór ten może być nadal używany przez kanoników kapituł, które posiadają ten przywilej. W przeciwieństwie do cappa magna kardynalskich i biskupich, gdzie kolor (czerwień lub fiolet) był bardzo precyzyjnie określony, te przynależne kanonikom miały całą paletę możliwości, a barwa szaty zależna była od statutu kapituły. Najczęściej jest to kolorystyka oscylująca wokół fioletów. Przywilej takiego stroju (fioletowa kapa z rubinowym kołnierzem) posiada Kapituła Metropolitalna na Wawelu. Przy czym cappa noszona przez kanoników tej kapituły nie posiada długich trenów. Obecnie w Polsce poza tą kapitułą nie ma innych, w których kanonicy mieli by prawo do noszenia cappa magna, ale w kanoniach w innych częściach europy przetrwał ten zwyczaj. Pojawiają się zatem cappa czarno – purpurowe (np. Kapituła Katedralna w Merida, Hiszpania), czarne z fioletowym kołnierzem (np. Kapituła Katedralna w Segowii, Hiszpania), fioletowe z gronostajem (np. Kapituła Katedralna w Orihuela-Alicante, Hiszpania) całe czarne (np. Kapituła Katedralna w Quito, Ekwador), czarno - bordowe, czarno - czerwone (np. Kapituła Katedralna de Santa María de Pamplona, Hiszpania) podbite szarym futrem (np. dawne stroje Kapituły Katedralnej w Pradze). Kaptury cappa magna mogły być okrywane na czas zimowy futrem (gł. gronostajowym). Zwyczaj ten przetrwał do dziś np. w Walencji. Szaty te różnią się też krojem. Mogą być mniej lub bardziej obfite i namarszczone; mogą mieć arcydługie treny – jak w Quito, lub nie mieć ich wcale jak w Krakowie; mają też pasy wzdłuż aż do trenu lub odmiennego koloru jedynie kaptur. Mogą też całe być jednobarwne[16].

Mantolet to sięgająca do kolan kamizelka o kloszowym kroju wykończona stójką i zapinana pod szyją na guziczek lub haftkę. Jest to jeden z bardziej popularnych elementów stroju kanonickiego, który powszechnie używany jest do dziś. Szata ta wywodzi się z długiego płaszcza noszonego przez niektórych dostojników kurii rzymskiej - np. camerieri i capellani. Do noszenia mantoletu mają prawo kardynałowie, biskupi, prałaci papiescy, protonotariusze apostolscy oraz kanonicy kapituł, które otrzymały taki przywilej od Stolicy Apostolskiej. W zależności od sprawowanej godności noszącego, mantolet różni się barwą i sposobem wykonania[17]. Także mantolety kanonickie nie są jednorodne w formie, materii i kolorze. Zależne jest to od przywileju jaki przynależy danej kanonii. Najczęściej stosuje się mantolety fioletowe z fioletowym podbiciem[18]. Takie noszą miedzy innymi kanonicy Kapituły Katedralnej w Warszawie, Ostrowcu Wielkopolskim, Katedry Polowej Wojska Polskiego w Warszawie, Bieczu, Częstochowskiej itd. Od tej kolorystyki znane są jednak odstępstwa. Mantolety fioletowe podbite czerwienią przysługują np. kanonikom Kapituły Poznańskiej, Pelplińskiej Kapituły Katedralnej lub Kapituły Kolegiackiej Sieradzkiej. Zaznaczyć należy, że w wypadku podbicia w innym kolorze niż wierzch szaty mantolet noszony jest tak, że odwinięte poły ukazują barwę podszycia. Znacznie rzadziej stosuje się inne kolory. Kanonicy Kapituły wieluńskiej lub rzeszowskiej noszą mantolety czarne podbite fioletem. Kanonicy Kolegiaty radomszczańskiej także mają mantolety czarne ale podbite czerwienią, zaś kanonicy Kapituły Kolegiackiej w Radzyminie pierwotnie nosili mantolety czarne podbite niebiesko[19].

Kolejna szata bardzo często stanowiąca element stroju kanonickiego to mucet. Jest to sięgająca do łokci pelerynka, z przodu zapinana na guziki. Jest zakończona stójką może też z tyłu posiadać kapturek. Współcześnie kapturka nie można założyć na głowę – stanowi jedynie element dekoracyjny, choć pierwotnie był na tyle duży by spełniać funkcję okrycia głowy w chłodniejsze dni. Pochodzenie tej szaty podobnie jak mantoletu wywodzić wypada z mantellone. Prawo do używania mucetu ma papież, kardynałowie i biskupi, zaś inni duchowni mogą go nosić jedynie na mocy przywileju[20]. Taki przywilej posiadają niektóre kapituły. Wówczas w przywileju określony jest też kolor mucetu. Najczęściej używanym kolorem jest fiolet. Możliwe są jednak inne barwy lub kombinacje kolorów. Przywilej noszenia mucetu fioletowego z czerwonymi guzikami i obszyciem posiadała Kapituła Kijowska. Mucety czarne z fioletowym obszyciem przysługują np. kanonikom Zamojskiej Kapituły Katedralnej lub Kapituły Kolegiackiej Zawierciańsko–Żarecka. Kanonicy Kapituły Kolegiackiej Kampinosko-Bielańska p.w. Pięciu Braci Męczenników posiadają natomiast mucety białe z fioletowym obszyciem i takimiż guziczkami. Zdarzają się także mucety kanonickie obszyte futrem gronostajowym. Kanonicy kapituły Westminsterskiej noszą mucety fioletowe obszyte białym gronostajem. Podobnie kanonicy z Toulon noszą mucety obszyte gronostajem ale są one czarne. Kanonicy na Malcie noszą mucety dwubarwne. Są czerwone z fioletowym podbiciem. Przy czym zakłada się je tak, że na lewym ramieniu mucet jest podwinięty, by w ten sposób ukazać fioletowe podbicie[21].

Kolejnym ubiorem noszonym przez kanoników jest rokieta[22]. Przypomina bardzo komżę jednak jest to strój pozaliturgiczny. Rokieta posiadała krój zbliżony do komży, z tym że ma jedwabne, czerwone (szkarłatne) lub fioletowe (amarantowe) podbicie widoczne przy brzegu na dole szaty oraz przy rękawach. Pierwotnie  rokiety posiadały rękawy zwężane lub ściągane przy nadgarstkach. Były nadzwyczaj ozdobne, obszywane licznymi koronkami, wstążkami a nawet haftowane. Obecnie ozdoby ograniczają się do szlaku koronek lub haftów richelieu spod których widać barwne podbicie.  Warto wspomnieć też o długości. W Polsce nie różniła się od długości komży, sięgając powyżej kolan. Rokiety rzymskie natomiast sięgały co najwyżej do połowy bioder. Obecnie w Polsce w przeważającej większości kapituł kanonicy posiadają przywilej noszenia rokiet podbitych fioletowo[23].

Warto wspomnieć także o sutannie, bowiem te używane przez kanoników są nieco odmienne w formie i kolorze. Długa prosta tunika używana była przez duchownych od pierwszych wieków. Długa szata przetrwała w kręgach duchowieństwa, także gdy moda świecka uległa przeobrażeniom i zmianom odbiegając coraz bardziej od strojów „kościelnych”. Długa szata o odpowiednim kroju stała się wyróżnikiem stanu duchownego. Synod w Metz (888 rok) wydał wyraźny zakaz używania szat kościelnych przez osoby świeckie[24]. Z czasem sutanna zaczęła przybierać bardzo różne formy i kroje – od bardzo sutych fałdów luźno spadających do ziemi, aż do krojów ściśle dopasowanych w górnej części  niemal jak gorset. Pojawiały się nawet sutanny z trenami. Kolejne synody obradujące w różnych zakątkach Europy, często zwracały uwagę na godną formę codziennej szaty duchownych określając jej krój a także kolor, szczególnie zabraniając stosowania jaskrawych barw. Z czasem kolor czarny stał się dominującym w codziennym stroju duchownych, a odmienny kolor (biel, czerwień lub purpura zwana popularnie fioletem) sutanny podkreślał w sposób szczególny piastowaną przez duchownego godność. I tak, czerwonych lub fioletowych wypustek przy obszyciu czarnej sutanny lub sutann w kolorze czerwonym lub fioletowym, używać mogą kardynałowie i biskupi. Do czarnych sutann z fioletowym obszyciem maja także prawo kanonicy kapituł katedralnych i kolegiackich. Zwykle taka sutanna przepasywana jest szerokim fioletowym pasem, spadającym z przodu i zakończonym frędzlami[25]. Przed soborem Watykańskim II dopuszczalne było zakończenie pasów chwostami. Kanonicy mieli prawo także dodać do sutanny kołnierzyk w formie pelerynki zapinanej na guziczki, spod której widać krótkie rękawki sięgającymi powyżej łokcia i także zapinane na guziczki. Taki typ sutanny nazywany jest zimarra[26].

Dopełnieniem stroju kanonickiego jest dystynktorium. Jest to krzyż (najczęściej grecki lub maltański), gwiazda lub medalion wzbogacony o elementy nawiązujące do wezwania kapituły, jej erekcji lub patronatu diecezji. W polskich kapitułach praktykuje się nierzadko umieszczanie na tle krzyża dystynkcyjnego – Orła Białego. Można je wieszać na wstędze[27] lub podwójnym łańcuchu. W polskich kapitułach stosuje się obecnie tę druga możliwość[28].

Kapituła Katedralna w Legnicy została erygowana w 1994 roku, w drugą rocznicę powołania Diecezji Legnickiej. Skład personalny nowo powołanej kapituły był następujący: prepozyt, dziekan, 12 kanoników gremialnych oraz 12 kanoników honorowych. Zarówno struktury jak i strój kapituły nawiązuje do tradycji wrocławskiej. Kanonicy używają (zgodnie z dekretem Kongregacji DS Duchowieństwa z 2 marca 1994) fioletowe mucety[29], czarne sutanny i komże. Dekret nie wspomina o obszyciach fioletowych i fioletowych guziczkach na sutannie, należy jednak domniemywać, że taki rodzaj czarnej sutanny jest oczywistym strojem kanonickim. Wyraźnie została zaznaczona natomiast w piśmie komża, a nie jak to zwykle bywa rokieta – zakładanie jej jest więc błędem. Dystynktorium kanonickie nawiązuje do wezwania kapituły i całej diecezji. Jest to równoramienny promienisty krzyż; na jego tle widać postacie św. Piotra i Pawła (patronów kapituły i diecezji) a na ramionach krzyża – symbole czterech Ewangelistów. Na rewersie umieszczony został Orzeł Biały[30].

Dostąpić godności kanonika, to duże wyróżnienie i honor, ale i obowiązek szczególnej troski o godną liturgię, sprawowany kult itd. Wbrew pozorom, ważnym elementem dla tej funkcji jest także strój, który poprzez swoją odmienność podkreśla posiadaną funkcję i godność. We współczesnym społeczeństwie semiologia stroju nie zawsze jest oczywista, a „inaczej” ubranych księży określa się mianem biskupów, bez znaczenia czy są kardynałami, infułatami, prałatami, kanonikami czy naprawdę biskupami. Prawidłowemu odczytywaniu przekazu poprzez strój nie pomaga też dość duża dowolność i beztroskie podejście do kwestii stroju samych duchownych, ubierających szaty nie zawsze odpowiadające sprawowanemu urzędowi czy posiadanej godności. Warto więc przypominać o tym że ubiór, zwłaszcza w kręgach kościelnych to przede wszystkim znak. Takim znakiem dla szerokich kręgów społecznych winien być także strój kanonicki.

 

 

Archidiecezja Białostocka
KAPITUŁA STRÓJ
Białostocka Kapituła Metropolitalna

Dystynktorium w kształcie krzyża kanonickiego, przyznanego przez papieża Benedykta XIV w 1742 r.;

cappa magna czerwona (czerwony także kaptur) z trenem podpiętym na lewym przedramieniu;

mantolet fioletowy podbity czerwono (czarny obszyty fioletowo  przysługuje członkom honorowym);

rokieta podbita czerwono;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.

Kapituła jest sukcesorką Wileńskiej stąd do lat 60 zachowała zwyczaj noszenia czarnego mucetu. Zmiana stroju nastąpiła za kard. H. Gulbinowicza.
Kolegiacka Kapituła Krypniańska

Dystynktorium z wizerunkiem Matki Bożej Krypniańskiej na awersie oraz z inicjałami DVMC (Deipara Virgo Maria a Consolatione) na rewersie;

mantolet fioletowy podbity czerwono (czarny obszyty fioletowo przysługuje członkom honorowym);

rokieta podbita czerwono;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.
Kolegiacka Kapituła Najświętszego Sakramentu w Sokółce

Dystynktorium w kształcie biało emaliowanego krzyża maltańskiego na jego tle kielich i hostia w otoczeniu wieńca winorośli, na rewersie napis „CetSCh” otoczony kłosami zboża;

mantolet fioletowy;

rokieta podbita czerwono;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.

 

 

 

Diecezja Bielsko- Żywiecka
KAPITUŁA STRÓJ
Na terenie diecezji obecnie nie ma kapituł.  

 

 

Diecezja Bydgoska
KAPITUŁA STRÓJ
Bydgoska Kapituła Katedralna

Dystynktorium w kształcie krzyża na jego tle wizerunek Marki Bożej Pięknej Miłości, na rewersie budynek katedry bydgoskiej;

mucet fioletowy;

rokieta podbita czerwono;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.

 

 

Diecezja Częstochowska
KAPITUŁA STRÓJ

Kapituła Archikatedralna Częstochowska 

Dystynktorium w formie czerwono-białego krzyża maltańskiego na jego tle Orzeł Polski w koronie i ryngraf z Matką Boską Częstochowską, na rewersie zarys katedry;

mucet fioletowy;

mantolet fioletowy;

rokieta z fioletowym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.
Kapituła Kolegiacka w Wieluniu

Dystynktorium w formie krzyża, na jego tle scena nawiedzenia oraz napis „Magnificat anima mea Dominum” na rewersie postać św. Wojciecha oraz napis „Capitula Colleg[iale] Wielun[ense]a Paulo VI renovatum A[nno] D[omini] MCMLXV”;

mantolet czarny z fioletowym podszyciem i wypustkami;

rokieta z fioletowym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z czerwonym pomponem;

pierścień kanonicki.
Kapituła Kolegiacka Radomszczańska

Dystynktorium w formie czerwonego krzyża maltańskiego na jego tle św. Jadwiga Królowa, na rewersie logo roku jubileuszowego 2000;

mantolet czarny z czerwonym podbiciem;

rokieta z fioletowym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z czerwonym pomponem;

pierścień kanonicki.

Kapituła Kolegiacka Zawierciańsko - Żarecka

Dystynktorium w formie białego krzyża maltańskiego na jego tle wizerunek św. Piotra i Pawła, na rewersie Matka Boska Leśniowska;

mucet czarny z fioletowym obszyciem;

rokieta z fioletowym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.

 

Diecezja Drohiczyńska
KAPITUŁA STRÓJ

Drohiczyńska Kapituła Katedralna

Dystynktorium w formie krzyża równoramiennego na nim Matka Boża z Ostrożan, na rewersie św. Michał Archanioł. Nad krzyżem Orzeł Biały w koronie;

mantolet fioletowy podbity czerwono (czarny obszyty fioletowo przysługuje członkom honorowym);

rokieta podbita czerwono;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki (dla kanoników gremialnych).
Kolegiacka Kapituła Węgrowska

Dystynktorium z wizerunkiem Matki Bożej Fatimskiej, na rewersie św. Andrzej Bobola;

mantolet fioletowy (czarny obszyty fioletowo przysługuje członkom honorowym);

rokieta z podbiciem fioletowym;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.
Podlaska Kapituła Kolegiacka

Dystynktorium  w kształcie gwiazdy orderowej. Na awersie wizerunek Matki Kościoła na rewersie -  św. Mikołaj;

mucet fioletowy;

rokieta z fioletowym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki

 

 

Diecezja Elbląska
KAPITUŁA STRÓJ

Elbląska Kapituła Katedralna 

Dystynktorium  w formie krzyża na jego tle postać św. Wojciecha oraz herb Elbląga, herb Kwidzyna, herb Prabut oraz herb papieski Jana Pawła II. Na rewersie Herb diecezji pomezańskiej oraz daty „1237, 1243, 1454, 1992”.

mucet fioletowy;

rokieta z fioletowym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.

Kwidzyńska Kapituła Katedralna

Dystynktorium  w formie krzyża na jego tle postać św. Wojciecha, na rewersie wizerunek Matki Bożej i napis „Wierni Bogu i Kościołowi”;

mucet czarny z fioletowymi obszyciami;

komża;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.

Kapituła Kolegiacka Pomezańska 

Dystynktorium w kształcie krzyża greckiego. Na jego tle wizerunek św. Wojciecha. Na rewersie napis "Catholicus non est qui a Romana Ecclesia in fidei doctrina discordat" są to słowa Sługi Bożego Kardynała Stanisława Hozjusza;

mucet czarny z fioletowymi obszyciami;

komża;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.

Kapituła Kolegiacka Żuławska Kapituła została erygowana ale obecnie nie ma powołanego żadnego kanonika.

 

 

Diecezja Ełcka
KAPITUŁA STRÓJ
Kapituła Katedralna w Ełku

Dystynktorium w kształcie gwiazdy orderowej z wizerunkiem św. Wojciecha;

mantolety fioletowe;

komża;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem.

Sambijska Kapituła Konkatedralna w Gołdapi

Dystynktorium w formie  krzyża, na jego tle Maria Matka Kościoła, na rewersie wizerunek  kościoła konkatedralnego w Gołdapi;

mucet fioletowy (wcześniej były czarne z fioletowym obszyciem);

rokieta z fioletowym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem.

Kapituła Kolegiacka Sejneńsko-Wigierska 

Dystynktorium  w formie emaliowanego niebiesko krzyża maltańskiego, na jego tle Orzeł Polski. Na piersi Orła tiara, skrzyżowane klucze i monogram papieża Piusa XI. Na rewersie postać Matki Bożej Niepokalanej;

mantolet fioletowy (Do 1927 używano czarne mantolety z fioletowym obszyciem);

używa się też fioletowych mucetów;

komża (wcześniej rokiety);

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami (wcześniej były bez obszyć);

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.

Wcześniej noszono czarne farioli.

 

 

Archidiecezja Gdańska
KAPITUŁA STRÓJ

Kapituła Archikatedralna Gdańska

Dystynktorium w formie krzyża greckiego z wizerunkiem Trójkąta Równoramiennego (symbol Trójcy Świętej) na nim Oko Opatrzności. Na rewersie herb biskupi;

mucet fioletowy;

komża;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem.

Kapituła Kolegiacka Gdańska

Dystynktorium w formie krzyża;

mucet czarny z obszyciami fioletowymi;

rokieta z fioletowym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem

Kapituła Kolegiacka Gdyńska

Dystynktorium w kształcie krzyża na jego tle Orzeł Biały, na piersi Orła wizerunek Matki Bożej z Dzieciątkiem; na rewersie herb Gdyni;

mucet czarny z fioletowymi obszyciami;

komża;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem.

Kapituła Kolegiacka Wejherowska

Dystynktorium w formie krzyża greckiego z wizerunkiem Trójkąta Równoramiennego (symbol Trójcy Świętej) na nim Oko Opatrzności.  Dystynktorium zdobione jest bursztynami;

mantolet czarny z obszyciem fioletowym;

rokieta z fioletowa;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.
Kapituła Kolegiacka Staroszkocka

Dystynktorium z wizerunkiem św. Wojciech; na rewersie herb Staroszkotów;

mantolet fioletowy;

komża;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem.

 

 

Diecezja Gliwicka
KAPITUŁA STRÓJ
Obecnie na terenie diecezji nie istnieje żadna kapituła  

 

Archidiecezja Gnieźnieńska
KAPITUŁA

STRÓJ


 

Kapituła Katedralna w Gnieźnie (Prymasowska)

Dystynktorium w formie krzyża rycerskiego na jego tle Orzeł Biały z Pogonią Litewską na piersi. Pomiędzy ramionami krzyża lilie andegaweńskie. Na rewersie wizerunek św. Wojciecha otoczony wieńcem laurowym;

mantolet fioletowy;

rokieta z fioletowym podbiciem;

pas fioletowy na fioletowej sutannie. W 1863 r. papież Pius IX udzielił przywileju noszenia "całkowitego fioletowego stroju z biretem włącznie, na podobieństwo stroju biskupiego";

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.

 

W 1694 r. kapituła otrzymała przywilej używania cappa magna całych fioletowych. Po II wojnie światowej zarzucono zwyczaj noszenia tego stroju.

Kapituła Kolegiacka na Zamku Gnieźnieńskim

Dystynktorium w kształcie krzyża maltańskiego na nim wizerunek św. Jerzego na koniu, na rewersie Orzeł Biały w koronie. Nad krzyżem korona;

mucet fioletowy;

rokiety z fioletowym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.

Kapituła Kolegiacka w Kruszwicy

Dystynktorium w kształcie krzyża maltańskiego na jego tle postacie św. Piotra i Pawła;

mucet fioletowy;

rokieta z fioletowym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami (prepozyt używa sutanny całej fioletowej);

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.
Kapituła Kolegiacka w Chodzieży

Dystynktorium w formie krzyża na nim wizerunkiem św. Floriana, na rewersie budynek kapituły w Chodzieży;

mucet fioletowy;

rokieta z fioletowym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki z wizerunkiem św. Floriana.

 

 

Diecezja Kaliska
KAPITUŁA STRÓJ
Kaliska Kapituła Katedralna

Dystynktorium  w formie emaliowanego w kolorach czerwono – granatowych krzyża, na jego tle Orzeł Polski Na piersi orła wizerunek św. Mikołaja. Na rewersie herb papieża Jana Pawła II;

mucet fioletowy;

rokieta z fioletowym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.
Kapituła Kolegiacka w Kaliszu

Dystynktorium w kształcie krzyża a na jego tle wizerunek Świętej Rodziny, na rewersie Orzeł Biały;

mantolet fioletowy;

rokieta z fioletowym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.

Kapituła Konkatedralna w Ostrowie Wielkopolskim

Dystynktorium w formie gwiazdy orderowej na niej Orzeł Biały a na piersi orła wizerunek św. Stanisława bp. Nad gwiazdą korona. Na rewersie herb bp. S. Napierały;

mantolet fioletowy z czerwonym podbiciem;

rokieta z fioletowym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem.

 

Archidiecezja Katowicka
KAPITUŁA STRÓJ
Kapituła Metropolitalna Katowicka

Dystynktorium w kształcie krzyża równoramiennego na jego tle Orzeł Polski;

mucet czarny z fioletowym obszyciem;

komża;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem.

 

 

Diecezja Kielecka
KAPITUŁA STRÓJ
Kielecka Kapituła Katedralna

Dystynktorium w formie gwiazdy orderowej. Na awersie wizerunek Matki Bożej Wniebowziętej a na rewersie Orzeł Biały;

mantolet fioletowy;

rokieta z fioletowym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki;

W latach 70’ po raz ostatni użyto fioletowej cappa magna.

Kapituła Kolegiacka w Wiślicy

Dystynktorium w kształcie krzyża na jego tle Orzeł Polski. na rewersie wizerunek Matki Bożej Wiślickiej;

mantolet fioletowy;

rokieta z czerwonym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.
Kapituła Kolegiacka w Miechowie

Dystynktorium w kształcie dawnego medalu miechowskiego z wizerunkiem Chrystusa Zmartwychwstałego, na rewersie herb Gryfitów;

mucet czarny z lewej strony naszyty krzyż bożogrobców (na wzór miechowitów)

rokieta podbita fioletowo

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki z krzyżem bożogrobców

 

 

Diecezja Koszaliński Kołobrzeska
KAPITUŁA STRÓJ

Koszalińska Kapituła Katedralna

Dystynktorium w formie krzyża maltańskiego emaliowanego biało  na jego tle niebieski monogram maryjny „M”;

mucet fioletowy;

rokieta z fioletowymi podszyciami;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.
Kolegiacka Kapituła Kołobrzeska

Dystynktorium w kształcie tarczy herbowej z herbem Kołobrzegu. W miejsce klejnotu - mitrą biskupią i  dwa skrzyżowane pastorały. Pomiędzy pastorałami włócznia św. Maurycego. Na rewersie wizerunek pierwszego biskupa kołobrzeskiego Reinberna oraz napis: REINBERNUS PRIMUS EPISCOPUS COLUBREGANUS SUFRAGANEUS GNESNENSIS ANNO MILLESIMO;

mucet czarny z fioletowymi obszyciami;

komża;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.
Kolegiacka Kapituła Pilska

Dystynktorium w formie krzyża na jego tle Matka Boża ze Skrzatusza, na rewersie postać św. Wojciecha;

mantolet fioletowy;

komża z fioletowym haftem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem.

 

Archidiecezja Krakowska
KAPITUŁA STRÓJ
Kapituła Metropolitalna na Wawelu

Dystynktorium w kształcie krzyża greckiego, emaliowanego złoto, na nim Orzeł Biały wzorowany na orderze Orła Białego.  Na piersi orła wizerunek św. Stanisława biskupa z Piotrowinem. Na rewersie granatowa emalia i herb: trzy złote korony;

szuba od listopada do kwietnia. Czarna dla kanoników a czerwona dla biskupów należących do kapituły. Cała podbita naturalnym futrem lub posiadająca tylko futrzany kołnierz;

cappa magna (tren ok. 1.m podpięty na lewej ręce), fioletowa z rubinowym kapturem;

mantolet czarny z czarnym obszyciem (dla biskupów fioletowe);

rokieta z fioletowym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.

Kapituła Kolegiacka św. Anna w Krakowie

Dystynktorium w kształcie krzyża na jego tle Baranek Eucharystyczny. Na rewersie wizerunek św. Anny i św. Jana Kantego;

mucet czarny z fioletowym obszyciem;

rokieta z fioletowym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.
Kapituła Kolegiacka bł. Jana Pawła II i św. Floriana w Krakowie

Dystynktorium w kształcie krzyża maltańskiego emaliowanego biało, na jego tle herb Jana Pawła II; na rewersie data erygowania kapituły;

mantolet fioletowy;

rokieta z czerwonym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki z wizerunkiem św. Floriana.

 

Diecezja Legnicka
KAPITUŁA STRÓJ
Legnicka Kapituła Katedralna

Dystynktorium w formie promienistego krzyża a na jego tle postać św. Piotra i Pawła oraz symbole czterech ewangelistów, na rewersie Orzeł Biały;

mucet fioletowy;

komża;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.

 

 

Archidiecezja Lubelska
KAPITUŁA STRÓJ
Lubelska Kapituła Archikatedralna

Dystynktorium w formie gwiazdy orderowej na niej wizerunek Matki Boskiej Częstochowska, na rewersie snop pszeniczny;

mucet fioletowy;

rokieta z czerwonym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret z czerwonym pomponem;

pierścień kanonicki.

Kapituła Kolegiacka Chełmska

Dystynktorium w kształcie medalionu z granatową emalią na jego tle Orzeł Polski z czasów Księstwa Warszawskiego, na rewersie wizerunek Matki Bożej Chełmskiej;

mucet fioletowy;

rokieta z fioletowym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.

 

 

Diecezja Łomżyńska
KAPITUŁA STRÓJ

Łomżyńska Kapituła Katedralna

Dystynktorium w kształcie krzyża emaliowanego fioletowo, na jego tle Orzeł Biały na piersi Orła inicjały papieża Piusa XI, na rewersie Matka Boża Niepokalana z biało niebieskiej porcelany;

mantolet fioletowy;

rokieta z czerwonym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.

Myszyniecka Kapituła Kolegiacka

Dystynktorium w formie krzyża równoramiennego emaliowanego zielono z białymi krawędziami na jego tle Orzeł Biały z herbem Jana Pawła II na piersi; na rewersie w wieńcu laurowym symbol Trójcy Świętej;

mucet fioletowy;

rokieta z czerwonym;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.

 

 

Diecezja Łowicka
KAPITUŁA STRÓJ

Łowicka Kapituła Katedralna

Dystynktorium w kształcie krzyża emaliowanego niebiesko. Na jego tle Orzeł Biały;

mantolet fioletowy;

rokieta z fioletowym podbiciem; do 1992 roku podbicie rokiety było niebieskie. Uległo zmianie po powołaniu nowej diecezji;

pas fioletowy na czarna sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.
Kapituła Archikolegiacka Łęczycka w Tumie

Dystynktorium w kształcie krzyża czerwono emaliowanego na jego tle Orzeł Biały. Na rewersie wizerunek św. Aleksego;

mantolet fioletowy z kapturkiem z tyłu;

rokieta z fioletowym podbiciem;

pas fioletowy na czarna sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.
Kapituła Kolegiacka Najświętszego Serca Pana Jezusa w Skierniewicach

Dystynktorium w kształcie krzyża emaliowanego na niebiesko na jego tle Postać Najświętszego Serca Jezusa, pomiędzy ramionami krzyża lilie andegaweńskie. Na rewersie napis „SS Cor Jesu”;

mantolet fioletowy;

rokieta z niebieskim podbiciem;

pas fioletowy na czarna sutannie z fioletowe wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.

 

 

Archidiecezja Łódzka
KAPITUŁA STRÓJ

Łódzka Kapituła Archikatedralna

Dystynktorium w kształcie niebiesko emaliowanego krzyża treflowego, na jego tle herb archidiecezji łódzkiej. Dystynktorium zawieszone jest na podwójnym złotym łańcuchu;

mantolet fioletowy;

rokieta z czerwonym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.
Kapituła Kolegiacka Łaska

Dystynktorium w kształcie niebiesko emaliowanego krzyża treflowego, na jego tle monogram Maryi „M”, na rewersie herb archidiecezji łódzkiej. Dystynktorium zawieszone jest na pojedynczym srebrnym łańcuchu;

mantolet fioletowy;

rokieta z czerwonym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.
Kapituła Kolegiacka Wolborska

Dystynktorium w kształcie niebiesko emaliowanego krzyża treflowego, na jego tle Matka Boża Częstochowska, na rewersie herb Wolborza. Dystynktorium zawieszone jest na pojedynczym złotym łańcuchu;

mantolet fioletowy;

rokieta z fioletowym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.

 

 

Diecezja Opolska
KAPITUŁA STRÓJ
Obecnie na terenie diecezji nie istnieje żadna kapituła  

 

 

Diecezja Pelplińska
KAPITUŁA STRÓJ

Pelplińska Kapituła Katedralna

 

Dystynktorium w kształcie krzyża maltańskiego na nim wizerunek Świętej Rodziny;

mantolet fioletowe z czerwonym podbiciem;

rokieta;

pas fioletowy na fioletowej sutannie z czerwonymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.
Kamieńska Kapituła Kolegiacka

Dystynktorium w kształcie gwiazdy orderowej na niej postacie św. Piotra i Pawła, na rewersie herb bp Jana Szlagi;

mantolet czarny z fioletowymi obszyciami (prepozyt nosi fioletowy);

mucety czarne z fioletowym obszyciem;

rokieta z fioletowym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem

Kartuska Kapituła Kolegiacka 

Dystynktorium w formie białego krzyża maltańskiego na jego tle herb Kartuz;

mucety czarne z fioletowym obszyciem;

rokieta z fioletowym podbiciem lub komża;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki (jedynie prepozyt).
Koronowska Kapituła Kolegiacka

Dystynktorium w formie gwiazdy orderowej na niej Matka Boża na rewersie herb Koronowa;

mantolet fioletowy (wcześniej czarny z fioletowymi obszyciami)

rokieta z fioletowym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem.

 

 

Diecezja Płocka
KAPITUŁA STRÓJ
Kapituła Katedralna Płocka 

Dystynktorium w formie krzyża równoramiennego na jego tle herb Burgundii (nadany przez cesarza Maksymiliana), na rewersie postać św. Zygmunta;

mantolet fioletowy;

rokieta;

pas fioletowy na fioletowej sutannie (lub czarnej z czerwonymi obszyciami i guzikami); honorowi kanonicy mają sutanny czarne z czerwonymi obszyciami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.

Prepozyt i archidiakon posiada prawo do używania infuły.
Kapituła Kolegiacka Pułtuska

Dystynktorium w kształcie krzyża na jego tle postać św. Mateusza, na rewersie scena Zwiastowania NMP;

mantolet fioletowy;

rokieta;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki;

Pierwotnie rokieta, almucja oraz biret.

 

Archidiecezja Poznańska
KAPITUŁA STRÓJ
Archikatedralna Kapituła w Poznaniu

Dystynktorium w formie emaliowanego czerwono krzyża maltańskiego na nim Orzeł Biały. Na piersi orła wizerunek św. Piotra i Pawła. Na rewersie emaliowany niebiesko krzyż i herb kapituły;

mantolet fioletowy z czerwonym podszyciem;

rokieta z fioletowym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami lub na fioletowej sutannie;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.

Kolegiacka Kapituła w Lesznie

Dystynktorium w kształcie trzech złotych kul na których tle widać  infułę biskupią, na obrzeżu napis: CAPITULUM S. NICOLAI LESZNO. na rewersie herb: w błękitnej polu złoty krzyż, oraz herb archidiecezji poznańskiej;

mucet fioletowy;

rokieta z fioletowym podszyciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.

Kolegiacka Kapituła w Poznaniu

Dystynktorium w formie błękitno emaliowanego krzyża maltańskiego, na jego tle medialno z wyobrażeniem Marii Magdaleny, na rewersie wizerunek Matki Boskiej Nieustającej Pomocy;

mantolet fioletowy;

rokieta z fioletowym podszyciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.

Kolegiacka Kapituła w Szamotułach

Dystynktorium w formie medalionu ze stylizowaną, złotą literą "M" na błękitnym tle wokół cztery lilie pokryte białą emalią, na obrzeżu napis: CAPITULUM B. MARIAE V. ET S. STANISLAAE, na rewersie herb: w błękitnej polu złoty krzyż, oraz herb archidiecezji poznańskiej;

mucet fioletowy;

rokieta z fioletowym podszyciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.

Kolegiacka Kapituła w Środzie Wielkopolskiej

Dystynktorium w formie czterech białych lilii andegaweńskich, między którymi cztery orły w koronach, w środku w laurowym wieńcu postać Matki Boskiej Wniebowziętej;

mucet fioletowy;

rokieta z fioletowym podszyciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.

 

Archidiecezja Przemyska
KAPITUŁA STRÓJ

Przemyska Kapituła Metropolitalna

Dystynktorium w formie równoramiennego krzyża na jego tle srebrny wizerunek św. Jana Chrzciciela, na rewersie Orzeł Polski;

mucet fioletowy;

rokieta z fioletowym podszyciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem.

Brzozowska Kapituła Kolegiacka

Dystynktorium w formie równoramiennego krzyża na jego tle srebrny wizerunek Matki Boskiej Ognistej z Kolegiaty Brzozowskiej,  na rewersie herb Brzozowa oraz napis: „Humanitas, Patientia, Amicitia” i rok 1359;

mucet fioletowy;

rokieta z fioletowym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem.

Jarosławska Kapituła Kolegiacka

Dystynktorium w kształcie ażurowego złotego krzyża wizerunek Matki Bożej Jarosławskiej, na rewersie herb Jarosławia;

mucet fioletowy;

rokieta z fioletowym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem.

Krośnieńska Kapituła Kolegiacka

Dystynktorium w kształcie równoramiennego krzyża; na awersie znajduje się wykonane w srebrze wyobrażenie koronacji Matki Boskiej przez Trójcę Świętą oraz napis „Gloria Tibi Trinitas”, a na rewersie herb miasta Krosna;

mucet fioletowy;

rokieta z fioletowym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem.
Przeworska Kapituła Kolegiacka

Dystynktorium w kształcie pozłacanego krzyża w formie krzyża jerozolimskiego;

mucet fioletowy (wcześniej były mantolety);

rokieta z fioletowym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem.

 

Diecezja Radomska
KAPITUŁA STRÓJ

Radomska Kapituła Katedralna

Dystynktorium w kształcie krzyża maltańskiego na jego tle Orzeł Biały z okresu Księstwa Warszawskiego na jego piersi postać św. Kazimierza, na rewersie Matka Boża Ostrobramska, krzyż zwieńczony koroną;

mantolet fioletowy;

rokieta z fioletowym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.

Kapituła Ostrobramska w Skarżysku Kamiennej

Dystynktorium w kształcie krzyża na jego tle Orzeł Biały, na rewersie wizerunek Matki Bożej Ostrobramskiej;

mucet fioletowy;

rokieta z czerwonym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień z wizerunkiem Matki Bożej Ostrobramskiej.

Kapituła Kolegiacka św. Mikołaja w Końskich

Dystynktorium w kształcie krzyża na awersie Orzeł Biały z okresu Królestwa na rewersie św. Mikołaj bp. oraz herb papieża Jana Pawła II;

mucet fioletowy;

rokieta z czerwonym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki

Kapituła Kolegiacka św. Bartłomieja w Opocznie

Dystynktorium w opracowaniu;

komża zdobiona haftem regionalnym

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem.

 

 

Diecezja Rzeszowska
KAPITUŁA STRÓJ
Rzeszowska Kapituła Katedralna

Dystynktorium w kształcie krzyża maltańskiego (herb Rzeszowa) na jego tle herb bp. Kazimierza Górnego, na rewersie wizerunek św. Józefa Sebastiana Pelczara;

mucet fioletowy;

mantolety czarne z fioletowym obszyciem;

rokieta z fioletowym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret z fioletowym pomponem;

pierścienie kanonickie.

Kapituła Kolegiacka w Bieczu

Dystynktorium w formie krzyża greckiego na jego tle św. Jadwiga Królowa, na rewersie kolegiata w Bieczu;

mantolet fioletowy;

komża;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem.
Kapituła Kolegiacka w Jaśle

Dystynktorium w kształcie krzyża na nim wizerunek Matki Bożej Wniebowziętej, na rewersie bł. Władysław Findysz;

mantolet fioletowy;

rokieta z fioletowym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret z fioletowym pomponem.
Kapituła Kolegiacka w Strzyżowie

Dystynktorium w formie krzyża łacińskiego - kopia z głównego ołtarza Kolegiaty, na rewersie płaskorzeźba Matki Boskiej Strzyżowskiej i herb Strzyżowa;

mantolet fioletowy;

rokieta z czerwonym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret z fioletowym pomponem.

Kapituła Kolegiacka w Kolbuszowej

Dystynktorium  w formie promienistego krzyża maltańskiego, na jego tle scena Przemienienia Pańskiego, na rewersie kolegiata w Kolbuszowej. Nad Krzyżem kartusz z krzyżem. Wokół niego napisy: AD 1646 oraz litery A[dalbertus], B[orovius], St (sanctae theologiae); D[octor], P[arochus]; S[ancti], F[loriani]; na odwrociu napis „KOLEGIACKA KAPITUŁA KOLBUSZOWSKA”;

mantolet fioletowy z czerwonym podbiciem i obszyciami

rokieta podbita fioletowo (prepozyt posiada podbicie czerwone);

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki jedynie prepozyt.

 

Diecezja Sandomierska
KAPITUŁA STRÓJ
Sandomierska Kapituła Katedralna

Dystynktorium w formie granatowego krzyża maltańskiego z Białym Orłem w koronie, na rewersie Matka Boże Niepokalanie Poczęta.

mantolet fioletowy z czerwonym podbiciem;

rokieta z fioletowym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.
Kapituła Konkatedralna w Stalowej Woli

Dystynktorium w formie granatowego krzyża maltańskiego z Białym Orłem w koronie, na rewersie Matka Boże Częstochowska;

mantolet fioletowy z czerwonym podbiciem;

rokieta z fioletowym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.
Kapituła Kolegiacka w Opatowie

Dystynktorium w formie granatowo-czerwonego krzyża maltańskiego z Białym Orłem w koronie, na rewersie św. Marcin;

mucet fioletowy z kapturkiem;

rokieta z fioletowym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.
Kapituła Kolegiacka w Ostrowcu Świętokrzyskim

Dystynktorium w formie krzyża maltańskiego z Białym Orłem w koronie, na rewersie św. Michał Archanioł;

mantolet fioletowy;

rokieta z fioletowym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.

 

 

Diecezja Siedlecka
KAPITUŁA STRÓJ
Siedlecka Kapituła Katedralna

Dystynktorium w formie krzyża promienistego, na jego tle orzeł biały  i inicjały papieża Benedykta XV na rewersie wizerunek Matki Bożej Niepokalanie Poczętej;

mantolet fioletowy;

rokieta z fioletowym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.
Kapituła Kolegiaty Janowskiej

Dystynktorium w formie krzyża promienistego, na jego tle Orzeł Biały  i inicjały papieża Benedykta XV na rewersie wizerunek Trójcy Świętej;

mantolet fioletowy;

rokieta z fioletowym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.
Kapituła Kolegiaty Łukowskiej

Dystynktorium w formie krzyża promienistego, na jego tle monogram Błogosławionych Męczenników Podlaskich na rewersie wizerunek Matki Boskiej Leśniańskiej;

mantolet fioletowy;

rokieta z fioletowym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem.

Kapituła Kolegiaty Parczewskiej

Dystynktorium w formie krzyża maltańskiego, na jego tle wizerunek Matki Boskiej Parczewskiej na rewersie monogram IHS;

mantolet czarny obszyty fioletowo;

rokieta z fioletowym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem.

Kapituła Kolegiaty Garwolińskiej

Dystynktorium w formie ażurowego czerwonego krzyża, na jego tle księga Pisma Świętego i gołębica Ducha Świętego na rewersie kontury kolegiaty garwolińskiej;

mantolet grafitowo-szary obszyty fioletowo;

rokieta z fioletowym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem.

 

Diecezja Sosnowiecka
KAPITUŁA STRÓJ
Sosnowiecka Kapituła Katedralna
Dystynktorium w formie krzyża na jego tle wizerunek Matki Bożej Częstochowskiej; na rewersie św. Brat Albert;
mucet fioletowy;
rokieta;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.
 
Olkusko-Pilicka Kapituła Kolegiacka
Dystynktorium w formie krzyża na jego tle postać św. Andrzeja; na rewersie św. Jana Chrzciciela;
mucet czarny z fioletowymi obszyciami;
rokieta;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.
 
Jaworznicka Kapituła Kolegiacka
Dystynktorium w kształcie krzyża na jego tle postać św. Wojciecha; na rewersie herb pierwszego biskupa sosnowieckiego (Adama Śmigielskiego) i data erygowania kapituły: 25 marca 1997 r.;
mucet czarny z fioletowymi obszyciami;
rokieta;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.
 

 

Archidiecezja Szczecińsko- Kamieńska
KAPITUŁA STRÓJ
Kapituła Katedralna Szczecińska

Dystynktorium w kształcie krzyża na nim wizerunek Maryi  Matki Kościoła i św. Ottona;

mucet fioletowy;

komża;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem.

Kapituła Kankatedralna  Kamieńska

Dystynktorium w kształcie emaliowanego czerwono krzyża łacińskiego na tle tarczy. Na awersie postacie św. Jana Chrzciciela i św. Ottona – poniżej niech liście winorośli. Na rewersie krzyż łaciński otoczony gronami i liśćmi winorośli oraz na banderoli daty: 1124 – 1176 1972 – 1979;

mucet czarny z fioletowymi obszyciami;

komża;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem.

Kapituła Kolegiacka Myśliborska

Dystynktorium w kształcie krzyża na jego tle postać św. Jana Chrzciciela, na rewersie herb Myśliborza a w otoku napis „Myśliborska Kapituła Kolegiacka”;

mucet czarny z obszyciami fioletowymi;

komża;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem.
Kapituła Kolegiacka Stargardzka

Dystynktorium w kształcie gwiazdy orderowej na tle której wyobrażenie  Matki Bożej Królowej Świata, zaś na rewersie herb Stargardu;

mucet czarny z fioletowymi obszyciami;

komża;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem.

Kapituła Kolegiacka Wolińska

Dystynktorium w formie krzyża na nim wizerunek św. Ottona i Matki Bożej Częstochowskiej oraz gryf pomorski, na rewersie herb Wolina oraz napis: „Wolin – I stolica biskupia 1140-76”;

mantolet fioletowy;

komża;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.

 

Diecezja Świdnicka
KAPITUŁA STRÓJ
Świdnicka Kapituła Katedralna

Dystynktorium w formie krzyża greckiego na jego tle św. Stanisław Biskup;

mucet fioletowy;

rokieta z fioletowym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.
Kapituła Kolegiacka w Wałbrzychu

Dystynktorium w kształcie krzyża na jego tle na awersie wizerunek Matki Bożej Bolesnej (Pieta), na rewersie postać Anioła Stróża;

mantolet fioletowy;

rokieta z podbiciem czerwonym;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.

 

 

Diecezja Tarnowska
KAPITUŁA STRÓJ
Kapituła Katedralna w Tarnowie

Dystynktorium w formie krzyża maltańskiego na jego tle wizerunek Matki Bożej na rewersie św. Jerzy;

mucet fioletowy;

mantolet czarny;

rokieta z fioletowym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami (jedynie prałaci);

pierścień kanonicki.

Kapituła Kolegiacka św. Małgorzaty P.M. w Nowym Sączu

Dystynktorium w formie srebrnego krzyża greckiego na jego tle złoty wizerunek Pan Jezus Przemienionym; na rewersie wizerunek św. Małgorzaty;

mucet fioletowy;

komża;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami (jedynie prałaci) pozostali kanonicy sutanna czarna bez obszyć;

biret czarny z fioletowym pomponem.

Kapituła Kolegiacka w Bochni p.w. Matki Bożej Różańcowej

Dystynktorium w formie krzyża równoramiennego z wizerunkiem Matki Bożej Różańcowej (Bocheńskiej), na rewersie herb bp. Wiktora Skworca;

mucet fioletowy;

mantolet fioletowy;

rokieta z czerwonym podbiciem;

sutanna czarna bez obszyć.

 

 

Diecezja Toruńska
KAPITUŁA STRÓJ

Toruńska Kapituła Katedralna

Dystynktorium w kształcie krzyża maltańskiego emaliowanego czerwono na jego tle scena udzielania chrztu Jezusowi przez św. Jana Chrzciciela, na rewersie herb Torunia;

fioletowy mantolet (według statutu mucet czarny z fioletowym obszyciem);

rokieta podbita fioletowe lub czerwono;

pas fioletowy na fioletowa sutanna (zgodnie ze statutem na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami);

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.

Strój niezgodny ze statutem wynika z ustnej zgody na kontynuację tradycji diecezji chełmińskiej.

Kapituła Konkatedralna Chełmżyńska

Dystynktorium w kształcie biało emaliowanego krzyża maltańskiego na jego tle wyobrażenie Trójcy Świętej, na rewersie postać Piety chełmińskiej;

mantolet czarny z fioletowym obszyciem;

rokieta podbita fioletem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.

Kapituła Kolegiacka Grudziądzka

Dystynktorium w formie krzyża równoramiennego na jego tle zarys kolegiaty a nad nią wizerunek Ducha Świętego, na rewersie postać św. Mikołaja i napis „Sanctus Nikolaus”;

mantolet czarny z fioletowym obszyciem;

komża;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.
Kapituła Kolegiacka Nowomiejska

Dystynktorium w formie gwiazdy orderowej na jej tle herb Nowego Miasta Lubawskiego oraz wizerunek św. Tomasza;

mantolet czarny z fioletowym obszyciami;

komża;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem

 

Archidiecezja Warmińska
KAPITUŁA STRÓJ
Warmińska Kapituła Katedralna we Fromborku z siedzibą w Olsztynie

Dystynktorium w kształcie gwiazdy orderowej na jej tle postać św. Andrzeja na rewersie  herb diecezji warmińskiej;

mucet fioletowy;

rokieta podbita fioletem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem.
Kapituła Kolegiacka w Dobrym Mieście

Dystynktorium w kształcie krzyża wpisanego w koło, na jego tle wizerunek Veraikonu, na ramionach krzyża Arma Christi; na rewersie Orzeł Polski z ryngrafem Matki Bożej Częstochowskiej na piersi, na ramionach krzyża data 1341, 1960, 1243 oraz księga z literami M i P. Nad krzyżem tiara i herb diecezji warmińskiej;

mucet czarny z fioletowymi obszyciami;

rokieta z fioletowym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki (jedynie gremialni).

Kapituła kolegiacka św. Jerzego w Kętrzynie

Dystynktorium w kształcie gwiazdy orderowej z wyobrażeniem Matki Bożej Ostrobramskiej, na rewersie św. Jerzy na koniu;

mantolet czarny z fioletowymi obszyciami;

rokieta z fioletowym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

Kapituła kolegiacka w Lidzbarku Warmińskim

Dystynktorium w kształcie krzyża na jego tle srebrny Baranek z Pastorałem (herb Lidzbarka Warmińskiego) na ramionach krzyża daty 1308 i 2008. Nad krzyżem herb arcybiskupa warmińskiego W. Zięby, na rewersie herb archidiecezji warmińskiej oraz postaci św. Piotra i Pawła;

mucet fioletowy;

rokieta z fioletowym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.

 

Archidiecezja Warszawska
KAPITUŁA STRÓJ

Kapituła Metropolitalna Warszawska

Dystynktorium w kształcie emaliowanego błękitno, promienistego krzyża, na nim wizerunek św. Jana Chrzciciela. Na rewersie monogram królewski AR III, a na ramionach krzyża napisy „dedit, almus, pater, patriae”;

mantolet fioletowe z fioletowym podbiciem;

rokieta podbita fioletem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.
Kapituła Kolegiacka Świętej Opatrzności Bożej (Wilamowska)

Dystynktorium jest z wizerunkiem Matki Bożej i Świętej Anny, a także ze znakiem Opatrzności Bożej, Wokół znaku Opatrzności Bożej jest umieszczony napis: Capitulum Villanoviense;

mantolet fioletowe z fioletowym podbiciem;

rokieta podbita fioletem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.
Kapituła Kolegiacka Kampinosko-Bielańska p.w. Pięciu Braci Męczenników

Dystynktorium jest w kształcie pięcioramiennego kartusza, na bokach imionami Świętych Pięciu Braci Męczenników, na środku godło kongregacji Monte Corona, w zwieńczeniu godło kamedułów. Na rewersie symbol życia zakonnego - drabiną prowadzącą z ziemi do nieba oraz księgą z literami Alfa i Omega. Obok rok męczeństwa Patronów Kapituły (1003) i rok erygowania Kapituły (2003);

mucety biały z fioletowymi obszyciami;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.

 

 

Diecezja Warszawsko Praska
KAPITUŁA STRÓJ

Warszawska Praska Kapituła Katedralna

Dystynktorium w kształcie emaliowanego, czerwono błękitnego krzyża wizerunek Matki Bożej Zwycięskiej na awersie i św. Floriana na rewersie;

mantolet fioletowe z fioletowym podbiciem;

rokieta;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.
Kapituła Kolegiacka w Radzyminie

Dystynktorium w kształcie emaliowanego czerwono krzyża wizerunek Matki Bożej Zwycięskiej na awersie i orłem z 1920 roku na rewersie;

mantolet fioletowe z fioletowym podbiciem (pierwotnie były czarne z niebieskim podbiciem);

rokieta;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.

Kapituła Konkatedralna Warszawska na Kamionku

Dystynktorium w kształcie emaliowanego czerwono błękitnego krzyża wizerunek Matki Bożej Zwycięskiej na awersie i orłem z 1920 roku na rewersie;

mantolet fioletowe z fioletowym podbiciem;

rokieta;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.

 

 

Diecezja Włocławska
KAPITUŁA STRÓJ

Kapituła Bazyliki Katedralnej Włocławskiej

Dystynktorium w kształcie promienistego krzyża maltańskiego z wizerunkiem Maryi Wniebowziętej, na rewersie Monogram Maryjny;

mucety fioletowe;

mantolety fioletowe z fioletowym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.
Kapituła Kolegiaty Uniejowskiej

Dystynktorium w kształcie medalionu emaliowanego czerwono z wizerunkiem św. Bogumiła, w otoku napis „św. Bogumił Arcybiskup” oraz daty 1120 i 1182, na rewersie herb Uniejowa;

mucety fioletowe (wcześniej były czarne);

rokieta;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.
Kapituła Kolegiaty Sieradzkiej

Dystynktorium w kształcie krzyża na jego tle wizerunek Matki Bożej z Dzieciątkiem  nad nią Duch Święty w otoku napis „Sieradzka Kapituła Kolegiacka”, na rewersie Herb Sieradza oraz daty 1410 – 1426 – 1993 – 1819;

mantolet fioletowy podbity czerwienią;

rokieta z czerwonym podbiciem;

pas fioletowy, czarna sutanna z fioletowymi wypustkami i guzikami;

biret czarny z czerwonym pomponem;

pierścień kanonicki.

 

Archidiecezja Wrocławska
KAPITUŁA STRÓJ
Kapituła Metropolitalna Wrocławska

Dystynktorium w kształcie krzyża na nim wizerunek głowy św. Jana na misie, na rewersie śląski orzeł;
mucet fioletowy;
rokieta z fioletowym podbiciem;

pas fioletowy, czarna sutanna z fioletowymi wypustkami i guzikami;

czarny biret  z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.

Pierwotnie kanonicy używali purpurowej cappa magna, almucji oraz biretu z czerwonym pomponem, od 1677 kanonicy mieli prawo do czerwonego mucetu i noszenia dystynktorium na złotym łańcuchu. 
Kapituła Kolegiacka św. Krzyża we Wrocławiu

Dystynktorium w kształcie krzyża na nim krzyż jerozolimski  i herb kapituły;
mucet czerwony;
rokieta z czerwonym podbiciem;

pas fioletowy, czarna sutanna z fioletowymi wypustkami i guzikami;

czarny biret z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.

 

 

Diecezja Zamojsko Lubaczowska
KAPITUŁA STRÓJ
Zamojska Kapituła Katedralna

Dystynktorium w kształcie białego krzyża ozdobionego rubinami i złotymi promieniami. Na jego tle ciemnoniebieska tarcza z tiarą, dwoma kluczami i monogramem papieża Benedykta XIV. Na rewersie wyobrażenie św. Tomasza Ap.;

mucet czarny;

rokieta;

pas rubinowy, czarna sutanna z fioletowymi wypustkami i guzikami;

czarny biret  z fioletowym pomponem;

pierścień kanonicki.
Kapituła Konkatedralna im. bł. Jakuba Strzemię w Lubaczowie

Dystynktorium w kształcie krzyża równoramiennego, ozdobionego promieniami, Na jego tle srebrna tarcza z postacią Matki Odkupiciela, na rewersie  - bł. Jakuba Strzemię;

mantolet fioletowy;

rokieta;

pas fioletowy, czarna sutanna z fioletowymi wypustkami i guzikami;

czarny biret  z fioletowym pomponem

pierścień kanonicki.

 

Diecezja Zielonogórsko Gorzowska
KAPITUŁA STRÓJ
Gorzowska Kapituła Katedralna

Dystynktorium w formie krzyża greckiego z wyobrażeniem Matki Bożej Rokitniańskiej;

mucet fioletowy;

rokieta;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

czarny biret  z fioletowym pomponem

pierścienia kanonickiego.
Zielonogórska Kapituła Kolegiacka p.w. Jadwigi Śląskiej

Dystynktorium w kształcie krzyża z wyobrażeniem św. Jadwigi Śląskiej;

mucet fioletowy;

rokieta;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi

wypustkami i guzikami;

czarny biret  z fioletowym pomponem;

pierścienia kanonickiego.

 

Ordynariat Polowy Wojska Polskiego
KAPITUŁA STRÓJ
Kapituła Katedry Polowej Wojska Polskiego

Dystynktorium w kształcie granatowego krzyża rycerskiego, na jego tle orzeł wojskowy z wizerunkiem Matki Bożej z Dzieciątkiem–Hetmanki Żołnierza Polskiego, na rewersie plakieta w otoku z liści laurowych, z napisem „Kapituła Katedry Polowej Wojska Polskiego”;

mantolet fioletowy;

rokieta z czerwonym podbiciem;

pas fioletowy na czarnej sutannie z fioletowymi wypustkami i guzikami;

czarny biret  z fioletowym pomponem.

 

 

[1] Podkreślić należy, że życie wspólnotowe i zgodne z regułą nie było uważane za równe życiu zakonnemu sensu stricte.

[2] Między innymi powołana został instytucja rady Kapłańskiej, która zastąpiła jako ciało doradcze Kapituł. Obowiązki kapitulne ograniczono do liturgicznych.

[3] S. Zachorowski, Rozwój i ustrój Kapituł polskich w wiekach średnich, Kraków 1912, passim; J. Kłoczowski, Vuta communis kleru w XI–XII wieku, „Roczniki Humanistyczne”, nr 10:1961, z. 2, s. 5–40; A. Radzimiński, Duchowieństwo kapituł katedralnych w Polsce XIV i XV wieku na tle porównawczym, Toruń 1995, passim; W. Góralski, Kolegiata katedralna w Płocku XII-XVI wieku. Studium z dziejów organizacji prawnej kolegiat polskich, Płock 1979, passim; W. Bochnak, Kapituła Katedralna w Legnicy, Legnica 2000, passim.

[4] S. Zachorowski, Rozwój i ustrój Kapituł polskich w wiekach średnich, Kraków 1912, passim; J. Szymański, Piętnaście laty badań nad dziejami polskich kolegiat katedralnych i kolegiackich (1945-1960), „Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego”, nr 5:1962, z. 1, s. 89–115; J. Szymański, Kanonikat świecki w Małopolsce od końca XI do połowy XIII wieku, Lublin 1995, passim.

[5] O wiele bardziej rozbudowane są formy strojów kanoników np z terenu Hiszpanii, Belgii lub Francji.

[6] S. Zachorowski, Rozwój i ustrój Kapituł polskich w wiekach średnich, Kraków 1912, passim; E. Sztafrowski, Podręcznik Prawa Kanonicznego, t. 2, Warszawa 1985, s. 180–187.

[7] Dodać należy, że kanonikom Kapituły Metropolitalnej na Wawelu od czasów Augusta III, przysługuje jeszcze jedne szczególny strój zabezpieczający od zimna – szuba (obecnie w formie długiego płaszcza z wykładanym futrzanym kołnierzem). Przywilej ten kanonicy zyskali po tym jak po mszy koronacyjnej, jeden z kanoników zmarł na skutek wyziębienia.

[8] X. Barbier de Montault, Traité Pratique De La Construction, De L'ameublement Et De La Décoration Des églises, Selon…, t. 1, Pari 1879, reprint 2010, s. 325; Tenże, Le costume et les usages ecclésiastiques selon la tradition romaine, t. 1, Paris 1900, s. 317; J. Braun, Hndbuch der Paramentik, Freiburg 1912, s. 204 - 205; A. Nowowiejski, Wykład liturgii Kościoła Katolickiego, Warszawa 1902, s. 478; H. Norris, Church vestments their origin and development, New York 1950, s. 173–174, L. Rotter, Zapomniane elementy stroju ceremonialnego i codziennego biskupów Kościoła Katolickiego za czasów arcybiskupa Józefa Bilczewskiego, [w:] Święty Arcybiskup Lwowa Józef Bilczewski, red. W. Osadczy, Lublin- Lwów 2011, s. 237–246.

[9] Miało to ułatwić zakładanie i zdejmowanie dość wysokiego nakrycia głowy.

[10] Czterorogowe birety używano np. w Niemczech lub Anglii. Miały one symbolizować krzyż.

[11] Zdarzają się też pompony czerwone np w Kapitule Kolegiackiej Sieradzkiej lub Kapitule Kolegiackiej Radomszczańskiej

[12] P. Sammlung, Kopfbedeckungen in Glaube, Religion und Spiritualität, Leipzig 2009, passim; X. Barbier de Montault, Le costume et les usages ecclésiastiques selon la tradition romaine, t. 1, Paris 1900, s. 229–233 ; A. Nowowiejski, Wykład liturgii Kościoła Katolickiego, Warszawa 1902, s.321–329 ; C. Zieliński, Sztuka sakralna. Co należy wiedzieć o budowie, urządzaniu, wyposażeniu ozdobie i konserwacji domu Bożego, Poznań-Warszawa-Lublin 1959, s. 249.

[13] Inne używane nazwy to cappa pontyficalis lub cappa choralis.

[14] Kaptur zakładało się na głowę w trakcie wynoszenia do godności kardynalskiej, później zakładano go na głowę jedynie w trakcie obrzędów pokutnych.

[15] Kardynałowie używali kapy jedwabnej w kolorze czerwonym. W określonych dniach zakładali jednak kapę wełnianą lub fioletową. Kardynałowie wywodzący się z zakonów mogli używać innych kolorów, zależnych od kolorystki habitów macierzystego zakonu. Biskupi używali cappa magna z fioletowej wełny. Zarówno kardynałowie jak i biskupi i inni kapłani posiadający ten przywilej zakładali futrzane kołnierze ale robili to jedynie zimą. Biskup specjalnym rozporządzeniem określał czas nastania pory letnie – a więc usunięcia futer z cappa magna przez wszystkich kapłanów diecezji, którzy mieli prawo do noszenia jej w określonych przepisami okolicznościach. Biskupi mieli także prawo do noszenia cappa pontyficalis z rozłożonym trenem, podtrzymywanym najczęściej przez wyznaczonego ministranta (caudatariusa). Przy czym biskup miał do tego prawo jedynie na terenie swojej diecezji. Poza nią tren zwijał i przewiązywał fioletową wstążką lub podtrzymywał na lewym przedramieniu. Do noszenia cappa magna mieli prawo także prałaci papiescy di menteletta (fioletowe, wełniana z karmazynowym kołnierzem).

[16] C. Jacono dello, De habitu ecclesistico. Dissertatio historico – critica, Roma 1953; J. A. Nainfa, Costume of Prelates of the Catholic Church, Baltimore 1926, s. 90–100; A. Dolby, Church vestments: their origin use and ornament praticaly illustrated, London 1868, s. 153–154; A. Nowowiejski, Wykład liturgii Kościoła Katolickiego, Warszawa 1902, s. 473–477 ; L. Rotter, Zapomniane elementy stroju ceremonialnego i codziennego biskupów Kościoła Katolickiego za czasów arcybiskupa Józefa Bilczewskiego, [w:] Święty Arcybiskup Lwowa Józef Bilczewski, red. W. Osadczy, Lublin- Lwów 2011, s. 237–246.

[17] Kardynałowie mieli prawo do noszenia mantoletów z sukna lub jedwabiu. Zazwyczaj szkarłatne, choć w niektórych przypadkach (np. dni pokutne lub okres wielkiego postu) kardynał zakładali mantolet fioletowy lub różowy. Kardynałowie zakonnicy używają mantoletów w kolorze przynależnym macierzystemu zakonowi. Biskupi nosili mantolety z delikatnej wełny (kamlotu) lub sukna w kolorze fioletowym z podbiciem czerwonym. Biskupi w dni pokutne natomiast zakładać mieli mantolety czarne z podbiciem fioletowym. Filetowe mantolety (bez podbicia czerwonego) wykonane z sukna lub jedwabiu przynależą prałatom papieskim i protonotariuszom apostolskim Jedynie w czasie wakowania na stolicy Apostolskiej noszą oni mantolety czarne z fioletowym podbiciem.

[18] Przyjęło się popularnie nazywać fioletowym kolor używany w stroju biskupim i w stroju kanoników. Dla ścisłości jest to najczęściej amarant, czasem purpura, ale na pewno nie klasyczny fiolet. Stąd też zdarza się w potocznym języku określanie amarantu jako „koloru biskupiego”, zaś samych biskupów nazywa się purparatami. Dla ujednolicenia określeń barw w niniejszym artykule zdecydowano się pozostać przy najpopularniejszym terminie „fiolet” na określenie barwy określonych części ubioru, traktując go jednak w tym wypadku jako potoczne językowo określenie amarantu lub purpury.

[19] A. Nowowiejski, Wykład liturgii Kościoła Katolickiego, Warszawa 1902, s. 468–470; C. Zieliński, Sztuka sakralna. Co należy wiedzieć o budowie, urządzaniu, wyposażeniu ozdobie i konserwacji domu Bożego, Poznań-Warszawa-Lublin 1959, s. 250; C. Krakowiak, Mantolet [w:] Encyklopedia Katolicka, t. 11, Lublin 2006, kol. 1188–1189; L. Rotter, Zapomniane elementy stroju ceremonialnego i codziennego biskupów Kościoła Katolickiego za czasów arcybiskupa Józefa Bilczewskiego, [w:] Święty Arcybiskup Lwowa Józef Bilczewski, red. W. Osadczy, Lublin- Lwów 2011, s. 237–246.

[20] Mucet papieski jest karmazynowy lub biały. Papież może używać dwu rodzajów mucetów: elektoralny – karmazynowy bez obszyć zakładany zaraz po wyborze oraz pontyfikalny – karmazynowy lub biały lamowany gronostajem. Do XVII wieku papież nosił mucet jako ubiór codzienny przez cały rok. Kardynałowie zakładają mucety czerwone, fioletowe lub różowe, ubierając je na rokietę lub na rokietę i mantolet (w Rzymie). Biskup ma prawo do noszenia mucetu w kolorze sutanny tzn. fioletowy z czerwonym podbiciem lub czarny z fioletowym podbiciem, przy czym ma prawo do noszenia go tylko na terenie swojej diecezji (Poza granicami diecezji jest potrzebna zgoda biskupa miejsca) wyjątek stanowi jedynie uczestniczenie w obradach synodu.

[21] Barbier de Montault X., Traité Pratique De La Construction, De L'ameublement Et De La Décoration Des églises, Selon…, t. 1, Pari 1879, reprint 2010, s. 333; A. Nowowiejski, Wykład liturgii Kościoła Katolickiego, Warszawa 1902, s. 470–473; J. A. Nainfa, Costume of Prelates of the Catholic Church, Baltimore 1926, s. 73 – 78 ; L. Rotter, Zapomniane elementy stroju ceremonialnego i codziennego biskupów Kościoła Katolickiego za czasów arcybiskupa Józefa Bilczewskiego, [w:] Święty Arcybiskup Lwowa Józef Bilczewski, red. W. Osadczy, Lublin- Lwów 2011, s. 237–246.

[22] Rokiety nie noszą biskupi - zakonnicy, zaś na mocy przywileju mogą ją zakładać prałaci papiescy, protonotariusze oraz kanonicy.

[23] Barbier de Montault X., Traité Pratique De La Construction, De L'ameublement Et De La Décoration Des églises, Selon…, t. 1, Pari 1879, reprint 2010, s. 309; A. Nowowiejski, Wykład liturgii Kościoła Katolickiego, Warszawa 1902, s. 300–304; H. Norris, Church vestments their origin and development, New York 1950, s. 172; A. Dolby, Church vestments: their origin use and ornament praticaly illustrated, London 1868, s. 144–147; J. Braun, Die liturgischen Paramente in Gegenwart und Vergangenheit, Freiburg 1924, s. 125–148; L. Rotter, Zapomniane elementy stroju ceremonialnego i codziennego biskupów Kościoła Katolickiego za czasów arcybiskupa Józefa Bilczewskiego, [w:] Święty Arcybiskup Lwowa Józef Bilczewski, red. W. Osadczy, Lublin- Lwów 2011, s. 237–246.

[24] Osoby duchowne pod groźbą kary miały zakaz noszenia ubrań świeckich.

[25] Zaznaczyć jednak należy, że w niektórych statutach kapitulnych wyraźnie jest zaznaczone że pas ma być pozbawiony frędzli. Tak jest np. w Kapitule Kolegiackiej w Kołobrzegu.

[26] A. Dolby, Church vestments: their origin use and ornament praticaly illustrated, London 1868, s. 171; A. Nowowiejski, Wykład liturgii Kościoła Katolickiego, Warszawa 1902, s.111–118.

[27] Wówczas kolor wstęgi jest określony w statucie.

[28] D. Nowicki, M. Piwocka, M. Grychowski, Klejnoty w dawnej Polsce, Warszawa 2011, s. 264; H. Sadowski, Ordery i oznaki zaszczytne w Polsce, Warszawa 1904, F. Puchalski, O ubiorach kanoników i prałatów, „Wiadomości Archidiecezjalne Warszawskie”, nr 14:1924, s. 195–198; A. Nowowiejski, Wykład liturgii Kościoła Katolickiego, Warszawa 1902, s. 478–481.

[29] W Kapitule Katedralnej Wrocławskiej istniał zwyczaj, że kanonicy używali purpurowych mucetów, gdy ordynariuszem diecezji był kardynał, zaś w innym przypadku – fioletowych.

[30] W. Bochnak, Kapituła Katedralna w Legnicy, Legnica 2000, passim; S. Kusik, Struktury organizacyjne Diecezji Legnickiej [w:] W trosce o wiarę – dziesięciolecie Diecezji  Legnickiej, red.  B. Drożdż, Legnica 2002, s.42-44.

 
© 2024 www.lucynarotter.com.pl | Tworzenie stron internetowych