do początku   |   mapa serwisu   |   kontakt  

Symbole - Znaki- Rytuały
Rośliny - symbole, inspiracje czy pokarm. Znaczenie roślin w kulturze ludowej

Lucyna Rotter, Rośliny - symbole, inspiracje czy pokarm. Znaczenie roślin w kulturze ludowej [w:] Znak, symbol a rituál v tradiciách a prejavoch l’udovej zbožnosti, red. P. Tirpák. P. Borza, Prešov 2013, s. 121 – 140.

 

Rośliny - symbole, inspiracje czy pokarm.

Znaczenie roślin w kulturze ludowej

Resumé

Die Pflanzen von seiner Schöpfung her, besitzen nicht nur die Bedeutung als Lebensmittel oder Kraft als Schmuck, aber sind auch Träger des Symbolischen. Diesen semiotischen Charakter der Pflanze beobachtet man in allen Religionen und Kulturen der Welt, auch in der christlichen. Eine besonders grosse Bedeutung tragen die Pflanzen in Volksfrömmigkeit der Landbewohner. Eigentümlichkeit des Lebens auf dem Lande, die Beziehung der Jahreszeiten zu Landarbeiten, verursachte die Verbundenheit einzelner Festen des liturgischen Jahres mit bestimmten Feldarbeiten und konkreten Festen bekamen auch ihren Schutzheiligen. Alle diese Praktiken sollten Wohlstand und Glück sicherstellen und vorm Bösen beschützen.

Rośliny od momentu ich stworzenia posiadają nie tylko charakter konsumpcyjny czy estetyczny ale i symboliczny. Z wartościami symbolicznymi roślin spotykamy się na kartach Biblii: w Księdze Rodzaju, Księdze Psalmów, Pieśni nad pieśniami, itd. Do symboliki kwiatów odwoływało się wielu Ojców Kościoła, teologów, myślicieli i świętych. Znaczeniowe traktowanie roślin nie było oczywiście wyłączną domeną kultury chrześcijańskiej. Pojawia się właściwie we wszystkich religiach i kulturach istniejących przed przyjściem Chrystusa na świat i tych powstałych po Narodzinach. Nie należy się więc dziwić że kwiaty, zioła, owoce, drzewa itd. odgrywają tak wielką rolę także w kulturze ludowej. W osadzonych w klimacie wsi (lub miasteczek) praktykach pobożnościowych widać doskonale przenikanie się tego co stanowi o religii chrześcijańskiej ze zwyczajami iście pogańskimi. Z czasem, wręcz granica pomiędzy praktykami pogańskimi i chrześcijańskimi uległa tak dalece zatarciu, że dla człowieka współczesnego jest absolutnie niewidoczna. Bez względu na charakter i konotacje źródłowe obrzędu, rośliny odgrywają w nich niebagatelna rolę. Rośliny są nieodłącznym elementem bardzo wielu zwyczajów ludowych, osadzonych w praktykach religijne

więcej
 
Florarium christianum – u styku kultury chrześcijańskiej i kultur antycznych

Lucyna Rotter, Florarium christianum - u styku kultury chrześcijańskiej i kultur antycznych, [w:] Ogród Pana, red. J. Brusiło, Kraków 2010, s. 69–82.

 

Florarium christianum

– u styku kultury chrześcijańskiej i kultur antycznych

 

Flora szeroko rozumiana to jedna z liczniejszych grup w symbolice posiadająca ogromne spektrum znaczeniowe i interpretacyjne. Zarówno piękno kwiatów, monumentalna siła drzew, czy właściwości lecznicze i smakowe ziół oraz przypraw sprawiły, że rośliny odgrywały w większości kultur i religii antycznych duże znaczenie nie tylko praktyczne ale także – co istotne, były nosicielem treści duchowych, niematerialnych a nawet mistycznych. Kwiaty stosowano do ozdabiania świątyń już w czasach starożytnych (nie bez znaczenia było naturalnie które rośliny stosuje się do przystrojenia której świątyni – istotą było bowiem nie tylko forma estetyczna ale to który kwiat jest ofiarowany któremu z bogów). Kwiaty, zioła i owoce składano w ofierze a także używano w obrzędach (np. zaślubin lub pogrzebu)[2]. Rośliny zajmując poczesne miejsce w symbolice stały się znakami o bardzo zróżnicowanym aspekcie znaczeniowym. Właściwa ich interpretacja wymagała i wymaga analizy w całym kontekście kulturowo – religijnym. Same kwiaty – uważane były bowiem za symbol młodości, początku czegoś, wiosny a równocześnie były symbolem śmierci, przemijalności i końca czegoś. Czasem są symbolem mistycznym czasem erotycznym. Mogą zarówno zabijać jak i leczyć[3].

Także w symbolice chrześcijańskiej rośliny odgrywają istotne znaczenie. W Księdze Rodzaju czytamy: rzekł: Niech ziemia wyda rośliny zielone, trawy dające nasiona, drzewa owocowe rodzące na ziemi według swego gatunku i drzewa rodzące owoce, w których są nasiona[4]. Rośliny zostały przez Boga stworzone w trzecim dniu przed słońcem i gwiazdami. Filon Aleksandryjski tłumaczy ten fakt, tym że istnienie życia na ziemi nie jest wynikiem logicznego wydawałoby się wpływu słońca, deszczu i tlenu, lecz wynika z woli i działania samego Boga[5]. Rośliny zatem od momentu ich stworzenia posiadają nie tylko charakter konsumpcyjny czy estetyczny ale także stały się symbolem. To, że rośliny w kulturze chrześcijańskiej stanowią jedną z liczniejszych grup symbolicznych...

więcej
 
<<  poprzedni  1   2  
 
© 2024 www.lucynarotter.com.pl | Tworzenie stron internetowych